Ռուբայաթներ-վերլուծություն

1.

Դու ասիր՝ նայել, հասկանալ ու սուզվել, դառնալ անէ1.—
Նա ասաց՝ լինել, կատարել, ներծծել հուրեր ու շողեր։
Դու ասիր՝ ամփոփել ամբողջը, հաշտըվել ու խաղաղ լինել,—
Նա ասաց՝ ամբողջի՛ն տիրանալ, որպեսզի ամբողջը — փոխել։




Պիտի կյանքում ամոփես աեն ինչ, թերթես էջերդ, հաշտվելով եղածը ու խաղաղ լինես, ու ես էլի գիտեմ, որ մարդ հավե՜րժ խաղաղ լինել չի կարող, դրա համար պիտի ինքդ քեզ խիզախ դարձնես, ու ամբողջովին հոգուդ տիրանաս, որ փոխի նա ամեն ինչ: Դու ուղակի պիտի լինես հանդարտ, որ փոխես ներսդ, որ դատարակ չմնա:






2. Ծնվում է, աճում է մի բան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում.
Մեռնում է, կորչում է մի բան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում,
Բայց ծնվողը — ծնվում է պայքարով, պայքարո՛վ է մեռնում և մեռնողը,—
Եվ այսպես — կոփվում է ապագան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում։






Ամեն վարկյանը կյանքւոմ թանկ է, ոսկու պես մի բան: Ամեն րոպե, ժամ, վարկյան կծնվի մեկը, կմեռնի մյուսը` հնարավոր չէ, որ չմեռնի մեկը, չծնվի մյուսը : պիտի ապրես, շարունակելով, ժպտալ : Գիտեմ, հա՝ ես գիտեմ, որ կյանքւոմ բոլորիս էլ պատում է թախիծը, բայց դու պիտի մի պահ կտրվես աշխարհից : Դու պիտի պայքարես պայքարելու համար: Ուղակի եղեք պայքարող ձեր հանդեպ :






3. Ինչ թո՜ւնդ է քո գինին, իմաստո՛ւն, նրանից իմ հոգին հարբում է.
Դա գինի՞ է, թե խո՞սք է ազդու, նրանից իմ հոգին հարբում է.
Խմելո՛ւ ես, մահով իմ սերած, խմելու ես դու է՛լ այս գինին,
Եթե այս պարտեզը գաս դու.— նրանից իմ հոգին հարբում է։


Այստեղ կրկին զգանցմունքային Չարենց է : Սիրող Չարենցը : Երբ կարդում էի այս քառիակը չէի կարողանում, կտրվել ` չգիտեմ ինչու: Երբ Չարենցը տեսնում էր նրան նա ասես արու էր գեղեցկությունից հմայքից, հոգու մաքրությունից, նա ասում էր, որ եթե գաս իմ հոգու պարտես, կարբես և դու:






4. Նա կուզեր, որ լինի անէ,
Որ թվա լոկ, լոկ լինի հարց,
Բայց կանգնած է նա, ահա տե՛ս—
Մշտածուփ, մշտափոխ ու կարծր։





Ես կուզեի, որ լոկ լինեին մարդիկ, լոկ լինեին հարցեր, բայց չլիներ ցավ, չլնիեին մտածմունքները նրա մասին, երբ եսնելով մեկի տխուր, թախծոտ հայացքը նա, նեղվում է: Չարենցը հղում է մարդուն ասելով, որ լինել հադարտ ու սիրուն լռել, բայց ոչ դատարկ և ՈՉ ԱՆՇԱՐԺ :